مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

استیک اسید | بخش علوم پایه و مهندسی اَسِتیک‌ اسید \ asetik-asid\ ، یـا اِتانوئیک‌اسید، یـا جوهر سرکه، با فرمول CH3COOH، مهم‌ترین عضو خانوادۀ کَربوکسیلیک‌اسیدها. محلول رقیق (ح 5٪) استیک‌اسید در آب، که از طریق تخمیر و اُکسایش کربوهیدراتهای طبیعی به‌دست می‌آید، سرکه نامیده می‌شود. سرکه از کهن‌ترین اسیدهایی است که بشر شناخت. هر نمک، اِستِر یا آسیلا...
استیرن | بخش علوم پایه و مهندسی اِستیرِن \ [e]stiren\ ، با فرمول C6H5CH=CH2، هیدروکربنی مایع و زرد رنگ، متعلق به خانوادۀ ترکیبات آلیِ آروماتیک (معطر). کاربرد استیرن در ساخت پلاستیکها، رِزینها و لاستیکهاست که از مولکولهایی بسیار بزرگ (بَسپارها یا پُلی‌مِرها) ــ که خود از ترکیب مولکولهایی کوچک‌تر (تکپارها یا مونومِرها) پدید آمده‌اند ــ تشکیل ...
آستیکه | بخش ادیان، اساطیر و عرفان آستیکه \ āstika\ ، در دین هندو، مکتبی که دارای تعلیم درست یا راست‌آیین دانسته شود؛ مبنای راست‌آیینیِ این مکتبها پذیرش متنهای مقدس وِده‌ها \ veda-hā\ (وِداها) به‌منزلۀ منبع خطاناپذیر معرفت است.
استیس | عزت الله فولادوند اِستِیس \ [e]steys\ ، والتِـر تِـرِنس (1886- 1967م/ 1265-1346ش)، فیلسوف انگلیسی. او در لندن زاده شد و در اِدینبورگ (اِدینبِره) و دابلین تحصیل کرد. در دورۀ تسلط بریتانیا بر هندوستان، به تناوب، 23 سال در مقام قضاوت در سیلان (سری‌لانکا) خدمت کرد و در این مدت دو کتاب نوشت: تاریخ انتقادی فلسفۀ یونان (1920م؛ ترجمۀ ...
استیفا | محسن طیبی شبستری اِستیفا \ estifā[ˀ]\ ، یا استیفاء، بهره‌مند شدن از کار یا مال دیگری است که نسبت به استفاده کننده تعهد ایجاد می‌کند تا اجرت کار یا اجرت‌المثل بهره‌مندی از کار یا مال را بپردازد. استیفا در لغت به معنی «برخوردار شدن» است و در علم حقوق نیز گاهی به همین معنی به کار رفته است، مانند «اهلیت استیفا» و نظایر آن؛ ولی آن...
استیفا، دیوان | سید علی آل داوود اِستیفا، دیوانِ \ divān-e estifā[ˀ]\ ، یا دیوان استیفاء، در گذشته، اداره‌ای که فهرست اموال و داراییهای دولتی در آن ثبت و ضبط می‌شد و رسیدگی به امور مالی کشور کلاً در اختیار آن بود (شریک امین، 139؛ اقبال، 26-27). واژۀ استیفا در لغت به معنی دستیابی به تمام چیزی است، مثلاً تمام مال یا حق خود را از کسی گرفتن، و د...
استیلن | بخش علوم پایه و مهندسی اَسِتیلِـن \ asetilen\ ، یـا اِتیـن (HC≡CH)، سـاده‌تـرین و شناخته‌شده‌ترین عضو سری هیدروکربنهایی که در ساختارشان یک یا چند جفت اتم کربن با پیوند سه‌گانه به هم متصل شده‌اند. این هیدروکربنها به نام سری استیلنی یا آلکینها خوانده می‌شوند. استیلن گازی بی‌رنگ و اشتعال‌پذیر است که به شکلی گسترده، به‌عنوان سوخت در جو...
استیگلیتس | بخش هنر و معماری جهان اِستیگـلیتـس \ [e]stiglits\ ، اَلفـرِد (1864-1946م/ 1242-1325ش)، عکاس، ناشر و نگارخانه‌دار آمریکایی. او، شاید به‌عنوان مهم‌ترین عکاس زمان خود، در بازشناسی عکاسی به منزلۀ هنری هم‌مرتبۀ دیگر هنرهای متعالی کوشید. وی پیش ‌گام معرفی هنر پیشتاز (آوانگارد) اروپا در ایالات متحدۀ آمریکا بود و در طول بیش از 50 سال فعال...
استیون | بخش تاریخ اِستیوِن \ [e]stiven\ ، یـا استیون آو بلوا (ح 1097-1154م/ ح 490-549 ق)، شاه ‌انگلستان از 1135 تا 1154م. در دورۀ حکومت او، که بیشتر آن به جنگ داخلی برسر تاج‌و‌تخت گذشت، انگلستان کم‌و‌بیش در آشوب و هرج‌و‌مرج کامل فرو رفت.
استیون |
استیناتو | بخش موسیقی اُستیناتو \ ostināto\ (در ایتالیایی به معنی سرسخت)، در موسیقی، واژه‌ای که به تکرار شدن پی در پی یک طرح موسیقایی، درحالی‌که دیگر بخشهای موسیقایی، پیوسته در تغییرند، اشاره دارد. استیناتوها از سدۀ 13م به بعد در قطعه‌های موسیقی غربی پدیدار شدند. در استیناتوهای آغازین، واحد تکرارشونده در بخش باس، ثابت بوده است. کا...
استئوپاتی | بخش علوم پزشکی اُستِئوپاتی \ osteˀo-pāti\ ، مکتبی در مراقبتهای بهداشتی و درمان بیماریها که بر رابطۀ میان ‌ساختار ماهیچه‌ای ـ استخوانی و کارکرد اندامها تأکید می‌کند. پزشکان متخصص استئوپاتی مهارت خود را در تشخیص و تصحیح مشکلات ساختاری بدن از طریق ماساژ درمانی و درمانهای دیگر به کار می‌برند.
استین، مری | بخش ادبیات جهان اُستین \ o(ā)stin\ ، مِری (1868-1934م/ 1247-1313ش)، با نام خانوادگیِ پدریِ هانتِر، داستان، نمایشنامه و مقاله‌نویس آمریکایی که تألیفاتی هم دربارۀ فرهنگ سرخ‌پوستان آمریکا و مسائل اجتماعی دارد.
استیناف |
استئو آرتریت | بخش علوم پزشکی اُستِئوآرتریت \ osteˀo-ārt[e,i]rit\ ، یـا استئوآرتروز، یـا آرتروز، بیماری فرسایندۀ مفاصل که ظاهراً پیامد فرایند افزایش سن است. این بیماری از ناراحتیهای ناشی از تنش دانسته می‌شود که با تحمل سنگینی بدن، ناهنجاری وضعیت بدن، ناهنجاری استخوانی یا آسیب ناشی از حوادث یا کار زیاد مفصل، که باعث تحریک مزمن مفصل می‌شود،...
استین | عزت الله فولادوند اُسـتـیـن \ o(ā)stin\ ، جـان لَـنگـشـا (1911-1960م/ 1290-1338ش)، فیلسوف انگلیسی. او در لَنکِستِر زاده شد، در آکسفرد تحصیل کرد، به هیئت علمی دو کالج از برجسته‌ترین کالجهای آن دانشگاه پیوست، و پس از جنگ جهانی دوم به استادی کرسی وایت در همان دانشگاه برگزیده شد. پیش از جنگ بیشتر به تحقیق در میراث فلسفی گذشته می‌پ...
استئو میلیت | بخش علوم پزشکی اُستِئومیِلیت \ osteˀo-miyelit\ ، عفونت حاد یا مزمن بافت استخوان که بیشتر به‌سبب باکتریهای استافیلوکوکِ طلایی و استرِپتوکوک روی می‌دهد. این میکروبهای عفونت‌زا از طریق جریان خون یا گسترش یافتن از جراحتی موضعی، به استخوان می‌رسند و سبب التهاب و تخریب بافت استخوانی اسفنجی و مغز استخوان، نرسیدن جریان خون، و مرگ ا...
استین، الفرد | بخش ادبیات جهان اُستین \ o(ā)stin\ ، اَلـفـرِد (1835- 1913م/ 1251- 1331ق)، شاعر و روزنامه‌نگار انگلیسی. او جانشین لُرد تِنیسِن در مقام ملک‌الشعرای انگلستان شد.
استین | بخش جغرافیا اُستین \ o(ā)stin\ ، نیز آستین، اُستِن، آستِن، شهر و مرکز ایالت تکزاس در ایالات متحدۀ آمریکا. استین که در 1840م مرکز شهرستان ترَوِس شد، در محل تقاطع رودخانۀ کلُرادوی‌ تکزاس و پرتگاه بالکونِس در جنوب مرکزی ایالت واقع شده است.
استیمسن | بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه اِستیمسِن \ [e]stimse(o)n\ ، هِـنری لوییس (1867-1950م/ 1246-1329ش)، حقوق‌دان و دولتمرد آمریکایی. او در دهه‌های 1930 و 1940م بر سیاست خارجی ایالات متحده تأثیری نیرومند بر‌جا گذاشت.
استین | بخش تاریخ علوم اِستیِن \ estiyen\ (در فرانسوی: اِتیِن؛ در لاتین: اِستِفانـوس)، خاندانی فرانسوی از دانشوران، چاپخانه‌داران و کتاب‌فروشانِ سده‌های 16 و 17م. این خاندان جایگاه مهمی در تاریخ چاپ و نیز اصلاح فکری و دینی در دورۀ نوزایی (رنسانس) داشت. نامدارترین اعضای این خاندان عبارت‌اند از:
استیلیکو | بخش تاریخ اِستیلیکو\ [e]stiliko\ ، فلاویوس (ح360- 408م)، فرمانده نظامی و دولتمرد رومی. او که از بازپسین فرماندهان نظامی بزرگ در روم غربی به‌شمار می‌رود، از 395 تا هنگام مرگش در 408م، عملاً فرمانروای امپراتوری روم غربی بود.
استیون | عزت الله فولادوند اِستیوِن \ [e]stiven\ ، سِـر لِـزلـی (1832- 1904م/ 1248-1321ق)، منتقد ادبی و فیلسوف انگلیسی. او نگارندۀ تاریخ سیر اندیشه‌ها، و نخستین سرپرست و سرویراستار «فرهنگ رجال ملی» بود که صدها مقالۀ آن را خود شخصاً نوشت.
استیونز | بخش ادبیات جهان اِستیوِنز \ [e]stivenz\ ، والیس (والاس) (1879-1955م/ 1258-1334ش)، شاعر آمریکایی. او در شهر رِدینگ در ایالت پنسیلوانیا زاده شد و در دانشگاههای هاروارد و نیویورک در رشتۀ حقوق تحصیل، و تا پایان عمر در یک شرکت بیمه کار کرد. استیونز در آثارش به برهم‌کنش واقعیت و آنچه آدمی از واقعیت در ذهن خود می‌سازد، پرداخته است....
استیونز | عسگر بهرامی اِستیوِنز \ [e]stivenz\ ، فریس جِی (1893-1969م/ 1272-1348ش)، آشورشناس آمریکایی. او در ایالت ایندیانا زاده شد و اگرچه خانواده‌اش چندان مذهبی نبودند، وی را به کلاس علوم دینیِ یکشنبه‌ها نیز فرستادند. در این کلاسها، با همسر آینده‌اش آشنا شد و تحت تأثیر او به تحصیل علوم دینی پرداخت. پس از دریافت دیپلم، وارد کالج (...
استیونسن | بخش علوم پایه و مهندسی اِستیوِنسِن \ [e]stivense(o)n\ ، جرج (1781- 1848م/ 1195-1264ق)، مهندس انگلیسی و مخترع اصلی لکوموتیو راه‌آهن.
استیونز | بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه اِستیوِنز\ [e]stivenz\ ، جان‌ لوید (1805-1852م/ 1220-1268ق)، حقوق‌دان، کاوشگر و باستان‌شناس آمریکایی. او با کشف ویرانه‌های برجامانده از تمدن مایا در آمریکای مرکزی و مکزیک (1839-1840 و 1841-1842م)، باستان‌شناسی آمریکای میانه را بنیاد نهاد.
استیونز | بخش علوم پایه و مهندسی اِستیوِنز \ [e]stivenz\ ، جان (1749-1838م/ 1162-1253ق)، حقوق‌دان و مخترع آمریکایی و مروج استفاده از نیروی بخار برای حمل‌‌و‌نقل. او در به تصویب رسیدن قوانین ثبت اختراع در آمریکا (1790م) نقش مهمی داشت.
استیونز | بخش ادبیات جهان اِستیوِنز \ [e]stivenz\ ، جِیمز(1880 یا 1882-1950م/ 1258 یا 1260-1329ش)، داستان‌‌نویس و شاعر ایرلندی. او از چهره‌های شاخص نوزایی ادبی ایرلند بود. فلسفۀ وحدت وجودی او در دو دسته از آثارش آشکار است: داستانهای پریان، که در محله‌های فقیرنشین دابلین رخ می‌دهند، جایی که او دوران کودکی‌اش را گذراند؛ و شعرهایی که با ...
استیونسن | بخش فلسفه اِستیوِنسِن \ [e]stivense(o)n\ ، چارلز لِسلی (1908-1979م/ 1287-1357ش)، فیلسوف آمریکایی. او در شهر ‌سینسیناتی در ایالت اُهایو زاده شد و در 1935م دکترای خود را از دانشگاه هاروارد گرفت. در 1939م استادیار دانشگاه یِیل، و در 1946م استادیار فلسفه در دانشگاه میشیگان شد. او در 1948م به درجۀ استادی ارتقا یافت.
استیونسن | بخش علوم پایه و مهندسی اِستیـوِنسِـن \ [e]stivense(o)n\ ، رابِـرت (1803- 1859م/ 1218-1276ق)، مهندس برجستۀ انگلیسی دورۀ ویکتوریا در رشتۀ راه و ساختمان. او سازندۀ بسیاری از پلهای با دهانۀ عریض برای راه‌آهن بود که از آن میان، پل بریتانیا بر روی تنگۀ مِنای در وِیلز شمالی از همه مهم‌تر است.
اسحاق |
اسحاق بن احمد سامانی | صادق سجادی اسحـاقِ بـنِ احمدِ سامانـی \eshāq-ebn-e ahmad-e sāmāni\ ، ابـویعقـوب (د 301ق/ 914م)، از امیـرزادگـان بـنـام سامانی که در روزگار امارت نصر بن احمد بن اسماعیل در سمرقند به ادعای فرمانروایی برخاست.
اسحاق، امامزاده | جواد نیستانی آرامگاه اسحاق ابن موسی‌ بن جعفر (ع)، معروف به مشهد نور، از بناهای دورۀ سلجوقی در شهرستان گرگان.
اسحاق ترک | رضا رضازاده لنگرودی اسحاقِ تُرک \ eshāq-e tork\ ، از داعیان ابومسلم خراسانی (ه‍ م) در نیمۀ نخست سدۀ 2ق. اطلاعات ما دربارۀ وی به هنگام جنبش پیروان ابومسلم که در سدۀ 2ق، پس از قتل ابومسلم رخ داد، بسیار اندک، و تقریباً منحصر به الفهرست ابن‌ندیم (ص 408) است.
اسحاق بن حسین | علی بهرامیان اسحاقِ بنِ حسین \ eshāq-ebn-e hose(a)yn\ ، مؤلف کتـاب جغرافیـایی آکام المرجان.
اسحاق بن ناتان قرطبی | یونس کرامتی اسحاقِ بنِ ناتانِ قُرطُبی \eshāq-ebn-e nātān-e qortobi\ ، مترجم عربی سدۀ 14م از مردم قرطبه (کُردُبا) در جنوب اسپانیا. او احتمالاً در اوایل سدۀ 14م در این شهر (یا به روایتی در شاطبه/ خاتیوا) زاده شد و در میانۀ این سده و به‌ویژه در 1347م در مایورکا به ترجمه مشغول بود (اشتاین‌اشنایدر، «ترجمه‌ها...»، 362، «آثار ع...
اسحاق بن عمران | یونس کرامتی اسحاقِ بنِ عِمران \ eshāq-ebn-e emrān\ ، مـلـقـب بــه سم ساعه و صاحب اطریفل (د 279ق/ 892م)، پزشک پرآوازۀ مسلمان.
استیونسن | بخش ادبیات جهان اِستیوِنسِن \ [e]stivense(o)n\ ، رابِرت لوییس بَلفِر (1850-1894م/ 1267-1312ق)، داستان‌نویس، مقاله‌نویس و شاعر اسکاتلندی؛ چندین شاهکار ادبیات کودکان و نوجوانان به قلم اوست که جزیرۀ گنج (1883م؛ ترجمۀ فارسی: 1316ش) معروف‌ترین آنهاست.
استیوئرت |
اسحاق | عسکر بهرامی اسحاق \ eshāq\ ، یا اسحٰق، ضبط فارسی و عربی نام عبری ییسحاق یا ییصحاق، به معنای «می‌خندد» یا «خندان»، که از نامهای مردان است. صورتهای نگارش و تلفظ این نام در برخی زبانها اینهاست:
اسحاق | فرامرز حاج منوچهری اسحاق (ع) \ eshāq\ ، پیامبر و نیای قوم بنی‌اسرائیل که در قرآن کریم بارها از او یاد شده است.
اسحاق بن حنین | محمدعلی مولوی ابویعقوب اسحاق بن حنین بن اسحاق عبادی (د ربیع‌الآخر 298/ دسامبر 910)، پزشک و مترجم آثار علمی یونانی.
اسحاق بن سلیمان اسرائیلی | یونس کرامتی , محمدجواد انواری ابـویعقـوب (ح 241 - پـس از 341 ق/ 855 -952م)، پزشک پرآوازه و فیلسوف نوافلاطونی یهودی. او اهل مصر، و شاگرد اسحاق بن عمران (ه‍ م) و نیز استاد ابن‌جزار (ه‍ ‌م) بود.
اسد |
اسحاق نینوایی | بخش ادیان، اساطیر و عرفان اسحاقِ نِینَوایی \ eshāq-e neynavāyi\ ، یا اسحاق سوری (د ح 700م/ 81 ق)، اسقف نِسطوریِ نینوا (نزدیک موصل کنونی در عراق). او از نویسندگان بزرگ کلیسای شرق در عرفان و امور معنوی بود و در سراسر جهان مسیحی شرق از آباء روحانی بزرگ شمرده می‌شود.
اسخریوطی |
اسخوتن | بخش تاریخ اِسخوتِن \ [e]sxo(ow)ten\ ، ویلِم کُرنِلیس (کُرنِلیسُن) (1567؟-1625م/ 975؟-1034ق)، دریانورد نامدار هلندی. او در کاوشی دریایی در 1615-1616م توانست مسیر جدیدی به نام گذرگاه درِیک را کشف کند که جنوبی‌ترین نقطۀ آمریکای جنوبی را دور می‌زند و اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس می‌پیوندد.
اسحاق موسلی، ابومحمد | آذرتاش آذرنوش اسحاقِ موصِلی \ eshāq-e museli\ ، ابومحمد اسحاق بن ابراهیم بن ماهان (که در اسلام به میمون تغییر یافت) بن بهمن ابن نسک (ح 150-235ق/ 767-849م)، بزرگ‌ترین موسیقی‌دان عرب (در نظر نویسندگان کهن)، شاعر، ادیب، عالم و ندیم 5 تن از خلفای عباسی.
اسد بن عبدالله قسری | علی بهرامیان اسدِ بنِ ‌عبداللهِ ‌قَسری \asad-ebn-e abd-ol-lāh-e qasri\، ابــوالمنذر (د 120ق/ 738م)، امیر خراسان در اواخر دوران اموی.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام